بررسی غلظت و پیامدهای زیست محیطی فلزهای سنگین در خاکهای سطحی حومه شهرک تخصصی روی زنجان

معدن سرب و روی انگوران به عنوان بزرگ ترین معدن سرب و روی ایران در استان زنجان واقع شده است، بنابراین صنایع بسیاری به منظور استخراج و فرآوری این فلزها در این استان شکل گرفته اند. فعالیت این صنایع باعث آلودگی منابع طبیعی استان به فلزهای سنگین گردیده است. در این طرح 24 نمونه خاک از عمق (30-0سانتی متری) به روش شبکه ای ودر فواصل منظم از منطقه مورد مطالعه برداشت گردید سپس مقدار کل فلزهای سنگین در نمونه های برداشت شده به روش (aqua regia) و غلظت قابل جذب آن ها به روش (lindsay) مورد ارزیابی قرار گرفت، سپس شاخص زمین انباشتگی و فاکتور غنی شدگی نمونه های خاک در محدوده مورد مطالعه تعیین گردید. مقایسه غلظت فلزهای اندازه گیری شده با میانگین جهانی و بررسی فاکتور غنی شدگی و زمین انباشتگی نشان داد که نمونه های خاک برداشت شده نسبت به سه فلز سرب 55/163، روی35/568 و کادمیوم 69/3 ( میلی گرم بر کیلوگرم) آلوده می باشد. هم چنین مشخص گردید با افزایش فاصله از محل تجمع صنایع و محل انباشت پسماندهای حاوی فلزهای سنگین غلظت سه فلز مذکور به شدت کاهش می یابد. بنابراین می توان نتیجه گرفت عامل غلظت بالای سه فلز مذکور فعالیت صنایع فرآوری فلز روی در شهرک می باشد. غلظت سایر فلزهای اندازه گیری شده در نمونه های خاک کم تر از میانگین جهانی بوده و پراکنش آن ها در منطقه مورد مطالعه از عوامل سنگ شناسی و خاک شناسی منطقه تاثیر می پذیرند. با توجه به وجود مقادیر بالای قابل جذب سه فلز سرب 02/15، روی82/15 و کادمیوم 89/0( میلی گرم بر کیلوگرم) ممکن است این فلزها وارد چرخه غذایی موجودات زنده شود. ورود و تجمع فلزهای سنگین در بدن موجودات زنده می تواند سلامتی آن ها را به خطر اندازد.